Lâu đài Wawel là một tòa lâu đài nằm ở trung tâm Kraków, Ba Lan. Được xây dựng theo lệnh của Vua Casimir III Đại đế, lâu đài này bao gồm nhiều công trình kiến trúc nằm xung quanh sân chính theo phong cách Ý. Là một trong những lâu đài lớn nhất ở Ba Lan, Wawel đại diện cho gần như tất cả các phong cách kiến trúc châu Âu thời trung cổ như Roman, Phục hưng và ba-rốc. Lâu đài Hoàng gia Wawel và Đồi Wawel mang ý nghĩa văn hóa và lịch sử to lớn của quốc gia này. Năm 1978, lâu đài này được tuyên bố là Di sản Thế giới UNESCO - và là một phần của Trung tâm Lịch sử của Krakow.
Là nơi cư ngụ của các vị vua của Ba Lan và biểu tượng của quốc gia Ba Lan trong nhiều thế kỷ, lâu đài hiện là một trong những bảo tàng nghệ thuật nổi tiếng hàng đầu của đất nước này. Được thành lập vào năm 1930, bảo tàng bao gồm mười bộ phận giám tuyển (các chuyên gia tư vấn chuyên môn nghệ thuật) chịu trách nhiệm về các bộ sưu tập tranh, bao gồm một bộ sưu tập quý giá về tranh Phục hưng Ý, tranh in, điêu khắc, tranh dệt, trong đó có bộ sưu tập tấm thảm dệt Zygmunt II của Ba Lan, tác phẩm của thợ kim hoàn, vũ khí và áo giáp, gốm sứ, đồ sứ Meissen, và đồ nội thất cổ. Các bảo tàng lưu giữ những tác phẩm nghệ thuật phương Đông bao gồm bộ sưu tập lều Ottoman lớn nhất ở châu Âu. Với bảy xưởng bảo tồn phục chế riêng, bảo tàng cũng là một trung tâm quan trọng để lưu giữ các tác phẩm nghệ thuật.
Lịch sử
trái|nhỏ|500x500px|
Wawel nhìn từ Vương cung thánh đường Thánh Mary
Cư dân đã sống trên đồi Wawel, tại vị trí của Lâu đài từ năm mươi nghìn năm trước, từ Thời đại Cổ sinh. Cuộc sống định cư nhộn nhịp với nhiều hoạt động thương mại, các loại hàng thủ công và nông nghiệp địa phương. Ngày càng có nhiều người bắt đầu đến định cư trên đồi Wawel và giao thương trở nên phát triển hơn, những nhà cai trị Ba Lan cũng chuyển đến cư trú tại đồi Wawel.
Trong suốt đầu thế kỷ 16, Vua Zygmunt I của Ba Lan (Zygmunt I ở Ba Lan) và vợ ông đã đưa về đây các nghệ sĩ giỏi nhất từ trong đến ngoài nước, bao gồm các kiến trúc sư, nhà điêu khắc và nhà trang trí người Đức, để tân trang lại lâu đài thành một cung điện Phục hưng lộng lẫy. Năm 1609, Vua Sigismund dời đô đến Vác-sa-va, Wawel bước vào thời kỳ khó khăn. Cả lâu đài và các tòa nhà khác đều bị bỏ rơi bất chấp sự lo lắng của các thống đốc địa phương. Những cuộc xâm lược của Thụy Điển vào năm 1655-1657 và 1702 lại càng làm cho lâu đài này xuống cấp. Sau sự kiện Phân vùng thứ ba của Ba Lan (1795), Wawel, được xem là một vị trí phòng thủ quan trọng, phần lớn đã bị phá hủy, phần ít ỏi còn lại được người Áo hiện đại hóa với những bức tường phòng thủ. Nội thất của lâu đài đã được thay đổi, trong khi một số tòa nhà thì bị kéo sập. Trong nửa cuối thế kỷ 19, người Áo đã biến các bức tường phòng thủ trước đây thành một phần của thành trì. Tuy nhiên, vào năm 1905, hoàng đế Franz Joseph I của Áo đã ra lệnh cho quân đội Áo rời khỏi Wawel. Khi tháp đang được xây dựng vào đầu thập niên 1920, một đội quyền Anh từ Ba Lan đã đem viên đá này trong dịp đến Mỹ thi đấu.
Thư viện ảnh
Tập tin:Wawel end 16th cent.jpg|Một khúc gỗ của lâu đài Wawel năm 1617
Tập tin:Wawel z mostu Debnickiego (2007).jpg|Lâu đài nhìn từ cầu Dębnicki
Tập tin:Krakow Wawel 20070804 0930.jpg|Tháp Zygmunt III Waza (1595) và tường phòng thủ
Tập tin:Saint Leonardo vault.PNG|Mật mã St. Leonard dưới Lâu đài Wawel
Tập tin:Wawel Royal Castle Krakow Poland by blaat.jpg|Lâu đài Hoàng gia Wawel nhìn từ Đại lộ Vistulan
Tập tin:Rotunda sw. Feliksa.JPG|Saint Felix và Adaukt Rotunda, thế kỷ 10/11
Tập tin:Wawel Krakow June 2006-2.jpg|Sân trong của lâu đài vào thế kỷ 16, thời Phục hưng
Tập tin:Zespol Wzgórza Wawelskiego 009.jpg|Khu chính lâu đài hoàng gia Wawel
Tập tin:01142Kraków.JPG|Những bức tường phòng thủ bên dưới Tháp Sigismund
Tập tin:Kraków - Wawel - Cathedral Museum 01.jpg|Bảo tàng Nhà thờ
Tập tin:Kraków - Wawel - Wikarówka 01.JPG|Nhà giáo xứ
Tập tin:616300 Kraków zamek królewski 03.JPG|Lâu đài hoàng gia Wawel
Tập tin:Krakow-PL-(Zamek Królewski na Wawelu-Schloß Wawel-4)-damir-zg.jpg|Lâu đài Wawel
Tập tin:Wawel dzień.jpg|Lâu đài Wawel, nhìn từ sông Vistula
Tập tin:Vasa Bedroom at Wawel Castle.jpg|Phòng ngủ Vasa
Tập tin:Bird Room at Wawel Castle.jpg|_Phòng Bird_ tại lâu đài Wawel
Tập tin:Ogrody Królewskie Wawel 2006-06-20 01.jpg|Khu vườn của Nữ hoàng Bona Sforza (1536)
Tập tin:Royal Garden in castle of Wawel in Kraków 2015 (1).JPG|Vườn hoàng gia
Tập tin:Archaeological Museum Garden in Krakow2.jpg|Quang cảnh từ Vườn Bảo tàng Khảo cổ ở Kraków
Tập tin:Crown jewels Poland 2.JPG|Bản sao của Vương miện Ba Lan
Tập tin:Szczerbiec obverse retouched.jpg|Szczerbiec, thanh kiếm đăng quang của các vị vua Ba Lan
Tập tin:Dosso Dossi 010.jpg|_Jupiter, Mercury và Virtue_ của Dosso Dossi, năm 1524, là một trong những bức tranh có giá trị nhất trong bộ sưu tập của Lâu đài.
Tập tin:Rubens Władysław Vasa (detail).jpg|_Chân dung Hoàng tử Władysław Vasa_, năm 1624, Peter Paul Rubens
Tập tin:Cranach the Elder Christ blessing the children.jpg|_Chúa Kitô ban phước cho trẻ em_, năm 1537, Lucas Cranach Trưởng lão
Tập tin:Eugène Ferdinand Victor Delacroix 065.jpg|_Hiếp dâm phụ nữ Sabine_, thế kỷ 19, Eugène Delacroix
Tập tin:Domenico Ghirlandaio 008.jpg|_Chầu con_, ca. 1490, Domenico Ghirlandaio
Tập tin:Guercino Allegory of painting.jpg|_Cáo buộc về hội họa_, thế kỷ 17, Guercino
Tập tin:Arras Lynx and Unicorn detail.jpg|Chi tiết về _Lynx và Unicorn_, một tấm thảm được dệt ở Brussels theo thiết kế của Michiel Coxie, ca. 1550
Tập tin:Pitati Holy Family.jpg|_Thánh gia_, thế kỷ 16, Bonifazio Veronese
Tập tin:Giovanni Battista Tiepolo 097.jpg|_Thông báo_, ca.1725, Giovanni Battista Tiepolo
Tập tin:Hemessen The Holy Family.jpg|_Gia đình thánh_, năm 1540, Jan Sanders van Hemessen
Tập tin:Siemiradzki By the spring.jpg|_Vào mùa xuân_ năm 1899, Henryk Siemiradzki
Tập tin:GlowackiJanNepomucen.WidokNaWawel.jpg|_Một cái nhìn của Wawel từ Tây Bắc_, năm 1847, Jan Nepomucen Głowacki