Đế quốc Trung Phi (tiếng Pháp: Empire centrafricain) (1976-1979) là một chế độ quân chủ chuyên chế tự phong trong thời gian ngắn (tự xưng như một "đế quốc") thay thế cho tên gọi Cộng hòa Trung Phi, chế độ này bị thay thế khi tái lập nền Cộng hòa. Đế quốc được thành lập khi tổng thống nước Cộng hòa Jean-Bédel Bokassa tự phong là Hoàng đế Bokassa I vào ngày 4 tháng 12 năm 1976. Về sau chế độ quân chủ bị bãi bỏ khi Bokassa bị cựu tổng thống David Dacko lật đổ với sự hỗ trợ của Pháp và quốc hiệu "Cộng hòa Trung Phi" được khôi phục vào ngày 21 tháng 9 năm 1979.
Thành lập
Vào tháng 9 năm 1976, Bokassa giải tán chính phủ và thay thế bằng Conseil de la Revolution Centrafricaine ("Hội đồng Cách mạng Trung Phi"). Đến ngày 4 tháng 12 năm 1976 tại hội nghị Đảng MESAN, Bokassa cho soạn thảo một hiến pháp mới và tuyên bố nước cộng hòa là một chế độ quân chủ với tên gọi chính thức "Đế quốc Trung Phi". Sau đó ông ban hành hiến pháp đế quốc, tuyên bố cải đạo sang Công giáo La Mã và tự mình lên ngôi lấy đế hiệu "SMI Bokassa 1er ", S.M.I. nghĩa là Sa Majesté Impériale tức "Hoàng đế Bệ hạ" vào ngày 4 tháng 12 năm 1977. Tước vị đầy đủ của Bokassa là Empereur de Centrafrique par la volonté du peuple Centrafricain, uni au sein du parti politique national, le MESAN ("Hoàng đế Trung Phi từ ý nguyện của nhân dân Trung Phi, đoàn kết trong Đảng Chính trị Quốc gia, MESAN"). Bộ hoàng bào, nghi trượng tráng lệ và lễ đăng quang xa hoa cùng việc gầy dựng chế độ phần lớn đều lấy cảm hứng từ Napoleon I, người khi còn là Đệ nhất Tổng tài đã chuyển đổi nền Cộng hòa Cách mạng Pháp sang Đế chế thứ nhất. Lễ đăng quang của ông ước tính chi phí quốc gia ngốn khoảng 22 triệu USD, chiếm một phần tư ngân sách của chính phủ năm đó, và phần lớn do Pháp tài trợ.
Mặc dù Bokassa tuyên bố với thế giới rằng đế quốc mới sẽ mang hình thức quân chủ lập hiến, trên thực tế quốc gia này vẫn duy trì chế độ độc tài quân sự. Hoàng đế Bokassa giữ lại quyền hạn độc tài của mình từ hồi còn làm tổng thống. Những vụ đàn áp bất đồng chính kiến vẫn còn khá phổ biến. Tra tấn được cho là đặc biệt tràn lan, với cáo buộc rằng thậm chí ngay cả chính Bokassa thỉnh thoảng còn tham gia đánh đập những người biểu tình và chống đối chế độ của ông.
Đàn áp
phải|nhỏ|Quốc kỳ Đế chế của Bokassa I
Cho đến tháng 1 năm 1979, Pháp đã hỗ trợ tất cả những gì có cho Bokassa nhưng điều này bị xói mòn sau cuộc bạo loạn ở thủ đô Bangui dẫn đến một cuộc thảm sát dân thường. Từ ngày 17 tháng 4 đến ngày 19 tháng 4, một trăm học sinh trung học đã bị giết chết sau khi họ từ chối mua bộ đồng phục đắt tiền có mang hình ảnh của hoàng đế Bokassa I. Bokassa bị cáo buộc tham gia vào vụ thảm sát, đánh đập một số trẻ em đến chết bằng cây gậy của mình. Tuy nhiên, các báo cáo ban đầu được Tổ chức Ân xá Quốc tế tiếp nhận cho thấy các học sinh trung học bị bắt giữ và đem nhốt vào một xà lim nhỏ rồi bị bóp nghẹt hoặc bị đánh đập dã man cho đến chết.
Giới truyền thông từ sau cái chết của các học sinh đã mở đường cho một cuộc đảo chính thành công này dưới sự tiếp tay của Pháp (trong chiến dịch Barracuda) đưa David Dacko khôi phục lại quyền hành trong khi Bokassa đang trốn tới Libya vào ngày 20 tháng 9 năm 1979.
Bị lật đổ
Chiến dịch Barracuda
Kế hoạch lật đổ Bokassa của chính phủ Pháp còn gọi là "Cuộc viễn chinh thuộc địa cuối cùng của Pháp" (la dernière expédition Coloniale française) do nhà ngoại giao kỳ cựu của Pháp là ông Jacques Foccart thực hiện với tên gọi Chiến dịch Barracuda. Chiến dịch bắt đầu vào đêm ngày 20 tháng 9 và kết thúc vào sáng sớm hôm sau. Một đội biệt kích bí mật từ Cục tình báo Pháp SDECE (giờ là DGSE), cùng với Trung đoàn Nhảy dù Thủy quân lục chiến số 1 của Lực lượng đặc biệt Pháp hoặc 1er RPIMa dưới sự chỉ huy của Đại tá Brancion-Rouge, đổ bộ từ vận tải cơ Transall và tìm cách chiếm sân bay Mpoko ở Bangui. Khi có sự xuất hiện của hai máy bay vận tải, một thông báo đã được gửi đến Đại tá Degenne cùng với phi đội Barracuda của mình (mật danh cho tám trực thăng Puma và máy bay vận tải Transall) cất cánh từ sân bay quân sự N'Djamena ở nước láng giềng Chad chuẩn bị tiến hành cuộc đảo chính.
Đế quốc sụp đổ
Vào 12:30 ngày 21 tháng 9 năm 1979, cựu tổng thống thân Pháp David Dacko đã tuyên bố sự sụp đổ của Đế quốc Trung Phi. David Dacko vẫn giữ chức tổng thống cho đến khi ông bị André Kolingba lật đổ vào ngày 1 tháng 9 năm 1981.
👁️
66 | ⌚2025-09-16 22:39:56.478
**Đế quốc Trung Phi** (tiếng Pháp: **_Empire centrafricain_**) (1976-1979) là một chế độ quân chủ chuyên chế tự phong trong thời gian ngắn (tự xưng như một "đế quốc") thay thế cho tên gọi Cộng
**Đế quốc Trung Phi** (tiếng Pháp: **_Empire centrafricain_**) (1976-1979) là một chế độ quân chủ chuyên chế tự phong trong thời gian ngắn (tự xưng như một "đế quốc") thay thế cho tên gọi Cộng
**Đế quốc Trung Phi** (tiếng Pháp: **_Empire centrafricain_**) (1976-1979) là một chế độ quân chủ chuyên chế tự phong trong thời gian ngắn (tự xưng như một "đế quốc") thay thế cho tên gọi Cộng
**Quốc kỳ Cộng hòa Trung Phi** (; ) được chính thức phê chuẩn vào năm 1958. Thiết kế cờ giữ nguyên đến nay, với bốn sọc ngang màu xanh lam, trắng, xanh lá cây và
**Quốc kỳ Cộng hòa Trung Phi** (; ) được chính thức phê chuẩn vào năm 1958. Thiết kế cờ giữ nguyên đến nay, với bốn sọc ngang màu xanh lam, trắng, xanh lá cây và
**Quốc kỳ Cộng hòa Trung Phi** (; ) được chính thức phê chuẩn vào năm 1958. Thiết kế cờ giữ nguyên đến nay, với bốn sọc ngang màu xanh lam, trắng, xanh lá cây và
**Hoàng đế Trung Phi** (Pháp: **_Empereur de Centrafrique_**) là người trị vì của Đế quốc Trung Phi từ năm 1976 đến 1979. Tổng thống Jean-Bédel Bokassa tự xưng hoàng đế lấy hiệu là Bokassa I
**Hoàng đế Trung Phi** (Pháp: **_Empereur de Centrafrique_**) là người trị vì của Đế quốc Trung Phi từ năm 1976 đến 1979. Tổng thống Jean-Bédel Bokassa tự xưng hoàng đế lấy hiệu là Bokassa I
**Đế quốc Ethiopia** (Ge'ez: መንግሥተ ኢትዮጵያ, **'), tên thường gọi cũ **Abyssinia_' (có nguồn gốc từ tiếng Ả Rập _al-Habash''), là một vương quốc có khu vực địa lý nằm trong phạm vi hiện tại
**Đế quốc Ethiopia** (Ge'ez: መንግሥተ ኢትዮጵያ, **'), tên thường gọi cũ **Abyssinia_' (có nguồn gốc từ tiếng Ả Rập _al-Habash''), là một vương quốc có khu vực địa lý nằm trong phạm vi hiện tại
**Đế quốc Ethiopia** (Ge'ez: መንግሥተ ኢትዮጵያ, **'), tên thường gọi cũ **Abyssinia_' (có nguồn gốc từ tiếng Ả Rập _al-Habash''), là một vương quốc có khu vực địa lý nằm trong phạm vi hiện tại
**Cộng hòa Trung Phi** (tiếng Pháp: _République Centrafricaine_; tiếng Sango: _Ködörösêse tî Bêafrîka_) là một quốc gia tại miền trung châu Phi. Cộng hòa Trung Phi giáp Tchad về phía Bắc, phía Đông giáp Sudan
**Cộng hòa Trung Phi** (tiếng Pháp: _République Centrafricaine_; tiếng Sango: _Ködörösêse tî Bêafrîka_) là một quốc gia tại miền trung châu Phi. Cộng hòa Trung Phi giáp Tchad về phía Bắc, phía Đông giáp Sudan
**Cộng hòa Trung Phi** (tiếng Pháp: _République Centrafricaine_; tiếng Sango: _Ködörösêse tî Bêafrîka_) là một quốc gia tại miền trung châu Phi. Cộng hòa Trung Phi giáp Tchad về phía Bắc, phía Đông giáp Sudan
**Đế quốc Tây La Mã** là phần đất phía tây của Đế quốc La Mã cổ đại, từ khi Hoàng đế Diocletianus phân chia Đế chế trong năm 285; nửa còn lại của Đế quốc
**Đế quốc Tây La Mã** là phần đất phía tây của Đế quốc La Mã cổ đại, từ khi Hoàng đế Diocletianus phân chia Đế chế trong năm 285; nửa còn lại của Đế quốc
**Đế quốc Tây La Mã** là phần đất phía tây của Đế quốc La Mã cổ đại, từ khi Hoàng đế Diocletianus phân chia Đế chế trong năm 285; nửa còn lại của Đế quốc
**Đế quốc Mali** (Manding: _Nyeni_ hoặc _Niani_; cũng được lịch sử gọi là **Manden Kurufaba**, đôi khi được rút ngắn thành **Manden**) là một đế quốc ở Tây Phi từ 1235 đến 1670. Đế chế
**Đế quốc Mali** (Manding: _Nyeni_ hoặc _Niani_; cũng được lịch sử gọi là **Manden Kurufaba**, đôi khi được rút ngắn thành **Manden**) là một đế quốc ở Tây Phi từ 1235 đến 1670. Đế chế
**Đế quốc Mali** (Manding: _Nyeni_ hoặc _Niani_; cũng được lịch sử gọi là **Manden Kurufaba**, đôi khi được rút ngắn thành **Manden**) là một đế quốc ở Tây Phi từ 1235 đến 1670. Đế chế
**Đế quốc Wadai**, còn được biết đến với tên gọi **Vương quốc Hồi giáo Wadai** ( _Saltanat Waday_, tiếng Pháp: _royaume du Ouaddaï_, tiếng Fur: _Burgu_ hoặc _Birgu_; 1501–1912) là một vương quốc Hồi giáo
**Đế quốc Wadai**, còn được biết đến với tên gọi **Vương quốc Hồi giáo Wadai** ( _Saltanat Waday_, tiếng Pháp: _royaume du Ouaddaï_, tiếng Fur: _Burgu_ hoặc _Birgu_; 1501–1912) là một vương quốc Hồi giáo
**Đế quốc Kong** (1710–1898), còn được gọi là **Đế quốc Wattara** hoặc **Đế quốc Ouattara** bởi nhà sáng lập, là một nhà nước Hồi giáo châu Phi thời tiền thuộc địa tập trung ở phía
**Đế quốc Kong** (1710–1898), còn được gọi là **Đế quốc Wattara** hoặc **Đế quốc Ouattara** bởi nhà sáng lập, là một nhà nước Hồi giáo châu Phi thời tiền thuộc địa tập trung ở phía
**Đế quốc Tân Babylon**, còn được gọi là **Đế chế Babylon thứ hai** và thường được các nhà sử học nhắc đến là **Đế chế Chaldea**, là đế quốc Lưỡng Hà lớn cuối cùng được
**Đế quốc Tân Babylon**, còn được gọi là **Đế chế Babylon thứ hai** và thường được các nhà sử học nhắc đến là **Đế chế Chaldea**, là đế quốc Lưỡng Hà lớn cuối cùng được
**Đế quốc Tân Babylon**, còn được gọi là **Đế chế Babylon thứ hai** và thường được các nhà sử học nhắc đến là **Đế chế Chaldea**, là đế quốc Lưỡng Hà lớn cuối cùng được
**Đế quốc Achaemenes** (; ) là một đế quốc cổ đại của người Iran được Cyrus Đại đế thành lập nên ở khu vực Tây Á, đế quốc này còn được gọi là **Đế quốc
**Đế quốc Achaemenes** (; ) là một đế quốc cổ đại của người Iran được Cyrus Đại đế thành lập nên ở khu vực Tây Á, đế quốc này còn được gọi là **Đế quốc
**Đế quốc Achaemenes** (; ) là một đế quốc cổ đại của người Iran được Cyrus Đại đế thành lập nên ở khu vực Tây Á, đế quốc này còn được gọi là **Đế quốc
**Đế quốc Songhai** (cũng được phiên âm thành **Songhay**) là một nhà nước thống trị Tây Sahel vào thế kỷ 15 và 16. Vào thời đỉnh điểm, nó là một trong những nhà nước lớn
**Đế quốc Songhai** (cũng được phiên âm thành **Songhay**) là một nhà nước thống trị Tây Sahel vào thế kỷ 15 và 16. Vào thời đỉnh điểm, nó là một trong những nhà nước lớn
**Đế quốc Songhai** (cũng được phiên âm thành **Songhay**) là một nhà nước thống trị Tây Sahel vào thế kỷ 15 và 16. Vào thời đỉnh điểm, nó là một trong những nhà nước lớn
**Khalifah Hamdullahi** (), thường được biết đến với tên gọi **Đế quốc Massina**, là một nhà nước thánh chiến Fulani vào đầu thế kỷ 19. Quốc gia này tập trung ở khu vực châu thổ
**Khalifah Hamdullahi** (), thường được biết đến với tên gọi **Đế quốc Massina**, là một nhà nước thánh chiến Fulani vào đầu thế kỷ 19. Quốc gia này tập trung ở khu vực châu thổ
**Khalifah Hamdullahi** (), thường được biết đến với tên gọi **Đế quốc Massina**, là một nhà nước thánh chiến Fulani vào đầu thế kỷ 19. Quốc gia này tập trung ở khu vực châu thổ
**Đế quốc thuộc địa** là một tập hợp các quốc gia hoặc một phần lãnh thổ các quốc gia (gọi là thuộc địa) bị xâm chiếm, sở hữu và khai thác bởi một nước đế
**Đế quốc thuộc địa** là một tập hợp các quốc gia hoặc một phần lãnh thổ các quốc gia (gọi là thuộc địa) bị xâm chiếm, sở hữu và khai thác bởi một nước đế
**Đế quốc thuộc địa** là một tập hợp các quốc gia hoặc một phần lãnh thổ các quốc gia (gọi là thuộc địa) bị xâm chiếm, sở hữu và khai thác bởi một nước đế
**Không lực Hải quân Đế quốc Nhật Bản** (kanji cũ: 大日本帝國海軍航空隊, romaji: _Dai-Nippon Teikoku Kaigun Koukuu-tai_, phiên âm Hán-Việt: _Đại Nhật Bản Đế quốc Hải quân Hàng không Đội_) là binh chủng không quân của
**Không lực Hải quân Đế quốc Nhật Bản** (kanji cũ: 大日本帝國海軍航空隊, romaji: _Dai-Nippon Teikoku Kaigun Koukuu-tai_, phiên âm Hán-Việt: _Đại Nhật Bản Đế quốc Hải quân Hàng không Đội_) là binh chủng không quân của
**Không lực Hải quân Đế quốc Nhật Bản** (kanji cũ: 大日本帝國海軍航空隊, romaji: _Dai-Nippon Teikoku Kaigun Koukuu-tai_, phiên âm Hán-Việt: _Đại Nhật Bản Đế quốc Hải quân Hàng không Đội_) là binh chủng không quân của
**Đế quốc Bồ Đào Nha** () là đế quốc ra đời sớm nhất và kéo dài nhất trong lịch sử những đế quốc thực dân Châu Âu, kéo dài gần 6 thế kỷ, bắt đầu
**Đế quốc Bồ Đào Nha** () là đế quốc ra đời sớm nhất và kéo dài nhất trong lịch sử những đế quốc thực dân Châu Âu, kéo dài gần 6 thế kỷ, bắt đầu
**Đế quốc Bồ Đào Nha** () là đế quốc ra đời sớm nhất và kéo dài nhất trong lịch sử những đế quốc thực dân Châu Âu, kéo dài gần 6 thế kỷ, bắt đầu
Đế quốc Trung Phi