✨Động Sơn Lương Giới

Động Sơn Lương Giới (zh. dòngshān liángjiè 洞山良价, ja. tōzan ryōkai, năm 807 - ngày 8 tháng 3 năm 869) là Thiền sư Trung Quốc đời Đường, pháp tự của Thiền sư Vân Nham Đàm Thạnh. Cùng với môn đệ là Tào Sơn Bản Tịch, sư sáng lập tông Tào Động - một dòng Thiền vẫn còn lưu truyền đến ngày nay tại Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam và được truyền sang phương Tây. Sư quyền khai Ngũ vị để giáo hóa học đồ, đời sau gọi là Động Sơn ngũ vị.

Cơ duyên và hành trạng

Sư họ Du, húy là Lương Giới, quê ở Cối Kê, tỉnh Triết Giang. Sư xuất gia từ thuở nhỏ, một hôm sư theo thầy tụng Bát-nhã-ba-la-mật-đa tâm kinh đến câu: "Vô nhãn, nhĩ, tĩ, thiệt, thân, ý", sư lấy tay rờ mặt hỏi thầy: "Con có mắt, tai, mũi, lưỡi sao kinh nói không?" Thầy thấy lạ và giới thiệu sư đến núi Ngũ Duệ yết kiến Thiền sư Linh Mặc (trước học với Mã Tổ, sau đại ngộ nơi Thạch Đầu).

Năm 21 tuổi, sư đến Tung Sơn thụ giới cụ túc. Sau đó sư du phương, yết kiến Nam Tuyền Phổ Nguyện. Gặp ngày kị trai Mã Tổ, Nam Tuyền hỏi chúng: "Cúng trai Mã Tổ, vậy Mã Tổ có đến hay chăng?" Tất cả chúng không đáp được, sư bước ra thưa: "Đợi có bạn liền đến." Nam Tuyền khen: "Chú nhỏ này tuy là hậu sinh rất dễ giũa gọt." Sư thưa: "Hoà thượng chớ ếm kẻ lành thành đứa giặc."

Sư đến Quy Sơn Linh Hựu tham vấn. Quy Sơn lại chỉ đến Vân Nham.

:Đến Vân Nham sư hỏi: "Vô tình thuyết pháp, người nào được nghe?" :Vân Nham bảo: "Vô tình thuyết pháp, vô tình được nghe." :Sư hỏi: "Hoà thượng nghe chăng?" :Vân Nham bảo: "Ta nếu nghe, ngươi đâu thể được nghe ta thuyết pháp." :Sư thưa: "Con vì sao chẳng nghe?" :Vân Nham dựng phất tử, hỏi: "Lại nghe chăng?" :Sư thưa: "Chẳng nghe." :Vân Nham bảo: "Ta thuyết pháp mà ngươi còn chẳng nghe, huống là vô tình thuyết pháp." :Sư hỏi: "Vô tình thuyết pháp gồm những kinh điển gì?" :Vân Nham bảo: "Đâu không thấy kinh A-di-đà nói: nước, chim, cây rừng thảy đều niệm Phật, niệm pháp?" nhỏ|Bức hoạ mô tả Thiền sư Động Sơn đại ngộ khi thấy bóng mình dưới nước. Sắp rời Vân Nham, sư hỏi: "Sau khi Hoà thượng trăm tuổi, chợt có người hỏi ‘tả được hình dáng của thầy chăng?’ con phải đáp làm sao?" Vân Nham lặng thinh hồi lâu, bảo: "Chỉ cái ấy." Sư trầm ngâm giây lâu, Vân Nham bảo: "Xà-lê Lương Giới thừa đương việc lớn phải xét kĩ." Sư vẫn còn hồ nghi. Sau, sư nhân qua suối nhìn thấy bóng, đại ngộ ý chỉ, liền làm bài kệ: :Hán văn :切忌從他覓 :迢迢與我疏 :我今獨自往 :處處得逢渠 :渠今正是我 :我今不是渠 :應修甚麼會 :方得契如如 :Phiên âm :Thiết kị tòng tha mịch :Thiều thiều dữ ngã sơ :Ngã kim độc tự vãng :Xứ xứ đắc phùng cừ :Cừ kim chính thị ngã :Ngã kim bất thị cừ :Ưng tu thậm ma hội :Phương đắc khế như như. :Dịch nghĩa :Rất kị tìm nơi khác :Xa xôi bỏ lãng ta :Ta nay riêng tự đến :Chỗ chỗ đều gặp va :Va nay chính là ta :Ta nay chẳng phải Va :Phải nên như thế hội :Mới mong hợp như như.

Niên hiệu Đại Trung (zh. 大中, 847-860), sư đến trú tại động Tân Phong ở vùng Cao An, tỉnh Giang Tây. Có vị đại thí chủ là Lôi Hoành xin quy y theo sư và phát tâm xây cất Động Sơn Quảng Phúc tự (zh. 洞山廣福寺), tức là Phổ Lợi Thiền viện (zh. 普利禪院) để cúng dường sư. Sư trụ trì ở đây và xiển dương tông phong của mình rất được thịnh hành, đồ chúng không dưới một nghìn người . Dưới sư có rất nhiều môn đệ nổi danh, trong đó điển hình nhất là Vân Cư Đạo Ưng, Tào Sơn Bản Tịch, Sơ Sơn Khuông Nhân, Long Nha Cư Độn. Đặc biệt, pháp hệ của Tào Sơn Bản Tịch hợp lại với sư mà trở thành tông Tào Động. Công án sau đây là một ví dụ:

:Thượng tọa Ý hỏi: "Như như biến có trước hay Bất như như biến có trước?" :Sư đáp: "Như như biến có trước, Bất như như biến cũng có trước." :Thượng tọa hỏi: Như như biến chia ra hơn kém hay Bất như như biến chia ra hơn kém? :Sư đáp: "Như như biến chia ra hơn kém, Bất như như biến cũng chia ra hơn kém." :Thượng tọa lại hỏi: "Vì sao lại chia ra bỉ thử?" :Sư đáp: "Cũng chia cũng chẳng chia." :Thượng tọa hỏi: "Thế nào là phân chia?" :Sư đáp: "Như như biến!" :Thượng tọa hỏi: "Thế nào là chẳng phân chia?" :Sư đáp: "Bất như như biến!" :Thượng tọa hỏi: "Chẳng lẽ là việc toàn thân chẳng toàn thân?" :Sư đáp: "Chẳng phải đạo lý ấy!" :Thượng tọa hỏi: "Như vậy là đạo lý gì?" :Sư đáp: "Đó là đạo lý Như như biến, Bất như như biến! Thượng tọa cần biết không? Cũng như bà già 80 tuổi gả cho đứa bé 3 tuổi, tuy lớn nhưng vẫn bị đứa bé kia kêu gọi mãi, chẳng được tự do." :Thượng tọa Ý nghe xong liền khai ngộ. Nguyên văn ở trong Động Sơn Ngữ Lục:

:''"Thời mạt pháp, con người phần nhiều là càn huệ, nếu muốn phân biệt chân ngụy thì có ba loại Sấm lậu. Thứ nhất là Kiến sấm lậu, tức căn cơ không lìa địa vị, đọa lạc tại biển độc; thứ hai là Tình sấm lậu, tức bị kẹt tại thủ xả, chỗ thấy thiên khô; thứ ba là Ngữ sấm lậu, tức chuyên nghiên cứu ngữ cú của Tổ sư mà đánh mất Tông chỉ, trước sau mờ mịt. Trí ô trọc của người học lưu chuyển, tất cả chẳng ngoài ba loại này, ông cần phải biết rõ!"

Nguồn tham khảo và chú thích

Thể loại:Thiền sư Trung Quốc Thể loại:Sinh năm 807 Thể loại:Mất năm 869 Thể loại:Đại sư Phật giáo Thể loại:Tào Động tông Thể loại:Người Chiết Giang