✨Giuse Châu Ngọc Tri

Giuse Châu Ngọc Tri (sinh năm 1956) là một giám mục người Việt của Giáo hội Công giáo Rôma. Ông hiện đảm trách cương vị giám mục chính tòa Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng, Đặc trách Văn phòng Mục vụ Đối thoại Đại kết và Liên tôn thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam, kiêm thành viên Bộ Đối thoại Liên tôn của Giáo triều Rôma. Khẩu hiệu Giám mục của ông là "Trời mới – Đất mới". Giám mục Châu Ngọc Tri từng đảm nhận vai trò Chủ tịch Ủy ban Mục vụ Gia đình trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam trong các nhiệm kỳ 2007–2010, 2010–2013, 2013–2016 và 2016–2019. Trước khi quản lý giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng, ông từng đảm nhận vai trò giám mục chính tòa Giáo phận Đà Nẵng từ năm 2006 đến tháng 3 năm 2016. Song thân là ông Anrê Châu Ngọc Hiệu (1922–2003) và bà Lucia Nguyễn Thị Chín (1920–2025), thuộc Họ đạo Phước Ấm, Giáo xứ Hà Lam, Giáo Hạt Tam Kỳ, Giáo phận Đà Nẵng. Châu Ngọc Tri là con thứ 7 trong gia đình có 10 người con và được rửa tội ngày 15 tháng 9 năm 1956 tại nhà thờ Phước Ấm, giáo xứ Vân Đoã, giáo phận Đà Nẵng.

Cấp tiểu học, Châu Ngọc Tri theo học trường tiểu học Bình Triều, Thăng Bình, Quảng Nam. Cậu dừng học tại trường này vào năm 1964, vì gia đình lánh nạn chiến tranh, đến sinh sống tại vùng giáo xứ Trà Kiệu. Tại đây, cậu theo học tiếp tục tiểu học tại trường Têrêxa, xã Duy Sơn, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam vào năm 1966. Sau đó, gia đình di cư đến Hòa Khánh và tốt nghiệp tiểu học, theo học lớp 6 (đệ thất) tại trường Thánh Mẫu, phường Hoà Khánh, quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng. Sau khi được thụ phong linh mục, ngày 3 tháng 12 cùng năm, linh mục trẻ Giuse Tri được bổ nhiệm làm linh mục chính xứ giáo xứ Hà Lam, giáo hạt Tam Kỳ, giáo phận Đà Nẵng. Chính trong ngày công bố tin bổ nhiệm này, giám mục tân cử đã phải cùng hàng nghìn người cứu hộ cứu tại bãi biển Mỹ Khê do ảnh hưởng từ cơn bão Chanchu. Ông cho biết, chính trong thời gian này, ông đã nhận ra lời trích trong sách Khải huyền: ... biển không còn nữa, và tôi thấy Trời mới Đất mới....

Tân giám mục chọn cho mình khẩu hiệu Trời mới – Đất mới, trích từ sách Khải Huyền.

Giám mục chính tòa Lạng Sơn và Cao Bằng

Ngày 12 tháng 3 năm 2016, văn phòng Báo chí Toà Thánh đã công bố thông tin về việc Giáo hoàng Phanxicô bổ nhiệm Giám mục Giuse Châu Ngọc Tri đang là Giám mục chính toà giáo phận Đà Nẵng làm giám mục chính toà giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng. Cũng theo thông báo thì Giám mục Giuse Đặng Đức Ngân đang là Giám mục chính toà giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng sẽ thay Giám mục Tri làm giám mục chính toà giáo phận Đà Nẵng. Nhằm thông cáo cho giáo dân, linh mục Gabriel Nguyễn Ngọc Tuấn, Chánh văn phòng Tòa giám mục Đà Nẵng đã ra thông cáo về việc bổ nhiệm trong cùng ngày. Linh mục Tuấn cũng trích dẫn giáo luật nói về việc nguyên giám mục sẽ là giám quản cho đến khi tân giám mục nhậm chức. Đây là lần đầu tiên có việc hoán đổi sứ vụ giữa hai giám mục từ hai miền Việt Nam.

Sáng ngày 17 tháng 3, một phái đoàn từ giáo phận Đà Nẵng do giám mục Châu Ngọc Tri dẫn đầu đến thăm Tòa giám mục Lạng Sơn và Cao Bằng. Chiều cùng ngày, giám mục Đặng Đức Ngân quyết định đưa phái đoàn giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng đến giáo phận Đà Nẵng nhằm bàn thảo chương trình chuyển giao sứ vụ. Ngày 18 tháng 3, hai phái đoàn đã ra thông cáo chung.

Lễ nhậm chức giám mục chính tòa Lạng Sơn Ngày 9 tháng 4 năm 2016, Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng chính thức được Giám mục Châu Ngọc Tri cai quản, đánh dấu bằng lễ nhận sứ vụ do đông đảo 26 giám mục đồng tế, hơn 50 linh mục trong ngoài giáo phận, hiện diện tại đây cũng có Giám mục Giám quản Giuse Đặng Đức Ngân – nguyên Giám mục chính tòa Giáo phận đón tiếp Tân giám mục. Thánh lễ do Hồng y – Tổng giám mục Trưởng giáo tỉnh Hà Nội Phêrô Nguyễn Văn Nhơn chủ sự tại nhà thờ chính tòa Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng. Ông là giám mục thứ tư quản lý giáo phận này.

Giám mục Châu Ngọc Tri dành thời gian trả lời phỏng vấn của hãng truyền thông Công giáo VietCatholic và bài phỏng vấn được đăng tải vào ngày 9 tháng 4 năm 2016. Chia sẻ về tâm tình trước tin bổ nhiệm này, giám mục Châu Ngọc Tri cho biết ông có cảm xúc là buồn, vì phải xa quê hương đã gắn bó suốt cuộc đời 60 năm và các dự tính phát triển giáo phận bị bỏ dở. Tuy vậy, tân giám mục Lạng Sơn và Cao Bằng cho biết ông cần phải vâng phục. Nói về cảm xúc ban đầu, ông cho biết mình có cảm giác hoang mang, vì giáo phận được sai phái nằm ở vùng biên cương, có tỉ lệ giáo dân thấp và có nhiều đặc điểm riêng, nhiều điểm bất cập. Ông cho rằng khẩu hiệu mình chọn (Trời mới, Đất mới) cũng đã ứng nghiệm vào lần bổ nhiệm này. Ông thừa nhận mình bị kích động với ý nghĩa bổ nhiệm ra vùng ngoại biên và đã soạn thảo thư có nội dung lên đường đi ra vùng ngọai biên theo lời mời gọi và sai phái của Hội Thánh. Ông nhận định trong cuộc đời tu trì của mình, tất cả bài sai (bổ nhiệm) đều là sai về phục vụ quê hương (giáo xứ quê nội Hà Lam, giáo xứ quê ngoại Trà Kiệu và giáo phận quê hương Đà Nẵng) và lần bổ nhiệm này chính là lần "sai đi" đầu tiên. Giám mục Tri cũng cho biết ông ái ngại khi phải xa thân mẫu đã cao niên, nhưng cho biết chính bà đã là nguồn động viên lớn cho ông. Một số nữ tu cao niên cũng ái ngại việc bổ nhiệm và đưa ra nhận định giám mục Tri đã bị đày đến vùng đất mới.

Nhân dịp kỷ niệm một năm ngày giám mục Châu Ngọc Tri nhậm chức Giám mục Lạng Sơn và Cao Bằng, ông đã có bài trả lời phỏng vấn với VietCatholic. Nói về tâm tình của mình, giám mục Tri cho biết ông thấy môi trường tại đây không quá khắc nghiệt như đã từng tưởng tượng và đang dành thời gian để hội nhập, tiếp cận, quan sát,.. Được hỏi về vấn đề truyền giáo, Giám mục Tri cho biết ông đang tìm hiểu đời sống giáo dân và sự khắc khỏi của họ. Trong ba tháng đầu tiên nhận nhiệm sở, ông đã dành thời gian thăm viếng. Giám mục Tri nhận định tình hình tôn giáo không thuận lợi, tương tự các vấn đề khác. Ông cho rằng Tin Mừng Công giáo loan báo tại giáo phận phải là Tin Mừng cho người nghèo. Ông loan báo trong dịp Thứ Năm Tuần Thánh sẽ triển khai hoạt động Mái ấm Vùng Biên, để hỗ trợ người khó khăn trong thời gian giá rét. Trong thời gian quản lý đầu tiên này, ông cũng đã phát triển Sân chư dân và tổ chức triển lãm mỹ thuật Trại Sáng tác Đi Ra Vùng Ngoại Biên.

Giữa tháng 10 năm 2019, Giám mục Châu Ngọc Tri đã đón tiếp chuyến thăm mục vụ của Đại diện Tòa Thánh không thường trú tại Việt Nam Marek Zalewski. Đây là lần đầu tiên vị đại diên đến thăm giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng. Giám mục Tri đã hướng dẫn đại diện Tòa Thánh đến thăm các giáo điểm và giáo xứ.

Ngày 3 tháng 7 năm 2025, Giám mục Châu Ngọc Tri được bổ nhiệm làm thành viên Bộ Đối thoại Liên tôn của Tòa Thánh.

• Giám mục Chủ phong: Giám mục Phaolô Tịnh Nguyễn Bình Tĩnh, nguyên giám mục chính tòa Giáo phận Đà Nẵng.
• Hai giám mục Phụ phong: Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế Stêphanô Nguyễn Như Thể và giám mục Antôn Vũ Huy Chương, giám mục chính tòa Giáo phận Hưng Hóa.

Dưới đây là sơ đồ tính Tông truyền từ giám mục Việt Nam đầu tiên được giám mục ngoại quốc chủ phong cho đến đời Giám mục Châu Ngọc Tri.

Giám mục Giuse Châu Ngọc Tri là Giám mục Phụ phong cho các giám mục:

• Năm 2008, giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt, hiện là nguyên Giám mục chính tòa Giáo phận Bắc Ninh.
• Năm 2009, giám mục Vinh Sơn Nguyễn Văn Bản, hiện đang là Giám mục chính tòa Giáo phận Hải Phòng.
• Năm 2013, giám mục Anphongsô Nguyễn Hữu Long, hiện đang là Giám mục chính tòa Giáo phận Vinh.

Tóm tắt chức vụ