✨Thanh Chương
Thanh Chương là một huyện trung du, miền núi cũ nằm ở phía tây nam tỉnh Nghệ An, Việt Nam.
Địa lý
Huyện Thanh Chương nằm ở phía tây nam của tỉnh Nghệ An, có vị trí địa lý:
- Phía đông giáp huyện Đô Lương và huyện Nam Đàn
- Phía tây giáp Lào với đường biên giới dài khoảng 53 km
- Phía nam giáp huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh
- Phía bắc giáp huyện Anh Sơn. Thanh Chương được UNESCO công nhận là một trong các huyện thuộc Khu dự trữ sinh quyển Thế giới vào tháng 9/2017 (Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An).
Sông Lam chảy xuyên huyện Thanh Chương, dãy Trường Sơn ở phía Tây Nam làm biên giới tự nhiên với Lào, Cửa khẩu Thanh Thủy cách thành phố Viêng Chăn 435 km.
Trung tâm của huyện là Thị trấn Dùng (hay còn gọi là thị trấn Thanh Chương). Huyện lỵ cách thành phố Vinh 45 km.
Khí hậu, thổ nhưỡng
Thanh Chương chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa Đông Bắc vào mùa đông, gió phơn Tây Nam (gió Lào) vào mùa hè. Mùa đông mưa rét mỗi khi có không khí lạnh tràn về, nhiệt độ trung bình dao động từ 13 - 18 độ C. Mùa hè nóng nhất từ tháng 4 đến tháng 7 có khi lên đến 40 - 41 độ C.
Vào mùa thu, nơi đây cũng chịu ảnh hưởng của nhiều cơn bão nhiệt đới gây thiệt hại lớn cho người dân.
Thanh Chương có 7 nhóm đất (xếp theo thứ tự từ nhiều đến ít): Nhiều nhất là loại đất pheralít đỏ vàng đồi núi thấp rồi đến đất pheralít đỏ vàng vùng đồi, đất phù sa, đất pheralít xói mòn trơ sỏi đá, đất pheralít mùn vàng trên núi, đất lúa vùng đồi núi và đất nâu vàng phát triển trên phù sa cổ và lũ tích. Nhìn chung đất đai cằn cỗi, nhiều sỏi đá. Chỉ một vài vùng đất có thẻ trồng cây công nghiệp (chè, tiêu) ở các xã Hạnh Lâm, Thanh Hà, Thanh Thủy...
Núi Giăng Màn cao 1.026m trên biên giới Việt - Lào là đỉnh núi cao nhất huyện.
Dân số
Số dân Thanh Chương năm 1930 có 64.074 người. Năm 2000 có 228.603 người, đến năm 2019 là 240.808 người. Tốc độ tăng trưởng dân số đã bị chậm lại kể từ dầu thế kỷ XXI bởi làn sóng di cư kinh tế đến Bình Dương, Đồng Nai, Hà Nội, Sài Gòn.
Đa số là người Kinh, một số rất ít người dân tộc như Thái, Mông, Đan Lai.
Kinh tế
Thanh Chương là huyện nghèo, thuần túy về nông lâm nghiệp với các sản phẩm chủ lực là gạo, ngô, khoai, sắn, cam và chè. Công nghiệp không thực sự phát triển với một số nhà máy như Nhà máy Sắn Thanh Ngọc, Nhà máy Gạch Ngói Rào Gang.
Lịch sử
Thanh Chương thời nguyên thủy thuộc nước Việt Thường.
Năm 111 TCN (thời thuộc Hán) vùng đất này nằm trong huyện Hàm Hoan, quận Cửu Chân.
Từ năm 602 (thời thuộc Tuỳ), nằm trong huyện Cửu Đức, quận Nhật Nam.
Khởi nghĩa Mai Thúc Loan (713-722) thì nơi đây là địa bàn hoạt động chủ yếu của nghĩa quân.
Thời Nhà Ngô (939-965), Thanh Chương là thủ phủ Châu Hoan, nơi đặt dinh trấn thủ của quan thứ sử Đinh Công Trứ.
Thời thuộc nhà Minh đô hộ (1406-1428), Thanh Chương là đất huyện Thổ Du phủ Nghệ An.
Thời nhà Lê (1428-1786) huyện được gọi là Thanh Giang, sau đổi thành Thanh Chương (Năm 1729, do húy tên chúa Trịnh Giang).
Trong danh sách phủ huyện thời Hồng Đức (1479-1497) được chép trong Thiên Nam dư hạ tập vẫn còn chép là Thanh Giang. Năm 1490 (năm Hồng Đức thứ 21), Thanh Chương là một huyện thuộc phủ Đức Quang (cùng với Hương Sơn, La Sơn, Thiên Lộc, Nghi Xuân, Chân Phúc), xứ Nghệ An.
Năm 1826 (năm Minh Mạng thứ 7), huyện Thanh Chương tách khỏi phủ Đức Quang nhập vào phủ Anh Sơn.
Năm 1831 (năm Minh Mạng thứ 12), trấn Nghệ An tách thành 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Huyện Thanh Chương thuộc phủ Anh Sơn, tỉnh Nghệ An.
Năm 1919, nhà Nguyễn và Pháp bỏ cấp phủ, huyện Thanh Chương trực thuộc tỉnh Nghệ An. Các tổng cũ được phân chia thành 12 xã.
Đầu năm 1954, theo chủ trương phân chia lại cấp xã của Uỷ ban kháng chiến hành chính Liên Khu IV thì huyện Thanh Chương trên cơ sở 12 xã cũ đã chia thành 41 xã mới.
Năm 1969, theo quyết định số 159 - NV của Bộ trưởng Bộ Nội vụ, huyện Thanh Chương đã hình thành nên một số xã mới.
Năm 1984, thành lập thị trấn Thanh Chương, thị trấn huyện lỵ huyện Thanh Chương.
Ngày 1 tháng 1 năm 2020, sáp nhập 3 xã Thanh Tường, Thanh Văn và Thanh Hưng thành xã Đại Đồng.
Ngày 24 tháng 10 năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết số 1243/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của tỉnh Nghệ An giai đoạn 2023–2025 (nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 12 năm 2024): Sáp nhập hai xã Thanh Lĩnh, Thanh Đồng và thị trấn Thanh Chương thành thị trấn Dùng Sáp nhập hai xã Thanh Hòa và Thanh Nho thành xã Minh Sơn Sáp nhập hai xã Thanh Chi và Thanh Khê thành xã Thanh Quả Sáp nhập hai xã Thanh Long và Võ Liệt thành xã Kim Bảng Sáp nhập hai xã Xuân Tường và Thanh Dương thành xã Xuân Dương Sáp nhập ba xã Thanh Lương, Thanh Yên và Thanh Khai thành xã Minh Tiến *Sáp nhập hai xã Thanh Mai và Thanh Giang thành xã Mai Giang.
Hiện nay huyện Thanh Chương có 1 thị trấn và 28 xã.
Văn hiến
Thanh Chương ngày nay nặng về văn hóa họ tộc, với nhiều dòng họ nổi tiếng như Nguyễn Sỹ, Nguyễn Tài, Nguyễn Cảnh... Ảnh hưởng của nho giáo vẫn mạnh với vùng đất này.
Huyện này là một trong những vùng đất truyền thống của Đảng Cộng sản Việt Nam, trung tâm hoạt động của chính quyền xô viết giai đoạn 1930-1931.
Hầu hết chùa chiền miếu mạo đã bị phá hủy trong sự kiện Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930-1931) và Cải cách ruộng đất (1953-1956). Hiện còn một số nhà thờ Kitô giáo thuộc Giáo phận Vinh (có 3 xứ, 17 họ chiếm khoảng 3,7% dân số toàn huyện) ở Thanh Đồng, Thanh Phong,...
Trong quyển Nghệ An ký Đốc học Bùi Dương Lịch có ghi rằng:
:"Thanh Chương phong tục địa phương khoáng đạt, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp; kẻ sĩ chăm chỉ đèn sách, trau dồi lễ nghĩa; dân làm nghề nông thì đàn ông chăm lo mùa vụ, đàn bà thì giữ gìn chính chuyên, hiền thục. Mọi người đều rất coi trọng lễ làng, phép nước, chuộng sự cần kiệm và đều coi trọng việc báo đáp công ơn đối với nhà vua cũng như cha mẹ là niềm vui".
:
;
1488: Chu Tất Thắng 1530: Chu Quang Trứ 1546: Nguyễn Ngọc Dật 1546: Phan Nhân Tường - Thanh Hà 1546: Trần Đăng Dũng - Đồng Văn 1555: Chu Dy Hiến 1664: Nguyễn Sĩ Giáo - Thanh Mai 1664: Nguyễn Tiến Tài - Thanh Tùng 1676: Nguyễn Đình Cổn - Thanh Giang 1715: Nguyễn Phùng Thời - Xuân Tường 1724: Phạm Kinh Vỹ - Thanh Tùng 1733: Nguyễn Bá Quýnh - Ngọc Sơn 1739: Nguyễn Lâm Thái - Thanh Tùng 1775: Nguyễn Thế Bình - Cát Văn 1838: Đinh Nhật Thận - Thanh Tiên 1844: Nguyễn Sỹ Ấn - Thanh Lương *1848: Lê Đình Thức, đang có phong trào trồng Sâm Thổ Hào, loại cây trồng được danh tướng, Tiến sĩ Phạm Kinh Vỹ di thực về trồng trên quê hương, từ gần 300 năm trước. Trước đây sâm được trồng tại các xã Thanh Giang, Thanh Hà, Thanh Mai, Thanh Tùng. Ngày 17 tháng 03 năm 2025 UBND xã Thanh Hà và Hội nông dân xã đã tổ chức lễ ra mắt Hợp tác xã sâm thổ Hào.Tham dự buổi lễ có các đồng chí Trình Văn Nhã - Phó Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch UBND, Lê Thị Hồng Thiết - UV BTV - Trưởng ban tuyên giáo và dân vận, Giám đốc Trung tâm Chính trị huyện, lãnh đạo Hội nông dân huyện; Hợp tác xã Sâm Thổ Hào.
Nguyễn Kim 
ATADI _ Đặt vé máy bay trực tuyến giá rẻ 
GOTADI – Vé máy bay giá rẻ, uy tín 
Vũ Thanh Chương 
Chuông gió 6 thanh nhôm 
Sách - Người Kép Già - Truyện Ngắn Và Vừa Kim Lân - Với 18 Minh Họa Của Thành Chương - Đông A 
BÌA CỨNG - NGƯỜI KÉP GIÀ - TÁC PHẨM NỔI BẬT CỦA NHÀ VĂN KIM LÂN - 18 TRANH MINH HOẠ CỦA THÀNH CHƯƠNG 
Người Kép Già - Truyện Ngắn Và Vừa Kim Lân (Với 18 Minh Họa Của Thành Chương) 
Chuông gió tre chim khách 1 tầng 
Sách Dế Mèn Phiêu Lưu Ký (Thành Chương minh họa) 
Chuông gió phong thuỷ 6 thanh Chuông gió may mắn 
Hành Giả Chuông Xoay - Nghệ Thuật Chữa Lành Bằng Chuông Tây Tạng - Bìa Cứng 
Sách - Hiệp Sĩ Thánh Chiến (Bộ Hộp 2 Tập)