✨Thanh Tâm (nghệ sĩ đàn bầu)

Thanh Tâm (sinh năm 1953, còn có nghệ danh Tử Kì, Hoài Anh) là một nghệ sĩ nhân dân đàn bầu người Việt Nam. Thanh Tâm từng là trưởng khoa âm nhạc truyền thống của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Bà là nghệ sĩ đàn bầu đầu tiên được nhận danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, cũng là một trong số những nữ nghệ sĩ đầu tiên của Việt Nam được đào tạo bài bản và nổi tiếng về nhạc cụ này.

Thân thế

Thanh Tâm có tên đầy đủ là Nguyễn Thị Thanh Tâm. Bà sinh ngày 7 tháng 11 năm 1953, nguyên quán ở xã Kim Thư, huyện Thanh Oai, ngày nay thuộc Hà Nội.

Thanh Tâm chọn học đàn bầu từ năm 13 tuổi, loại nhạc cụ này được xem là khó nhất trong số những nhạc cụ truyền thống tại Việt Nam. Thời điểm này, có rất ít con gái theo học đàn bầu và không có người bám trụ lâu dài, vì vậy bà được xem là học sinh nữ hiếm hoi của nhạc cụ này. Khi đăng ký học bộ môn đàn bầu của Trường Âm nhạc Việt Nam, bà vẫn chưa biết cây đàn bầu hình dáng ra sao. Khi được tận mắt nhìn thấy loại nhạc cụ này chỉ là một "chiếc đàn nhỏ nhoi, lạc lõng" thì bà tỏ ra "thất vọng hoàn toàn".

Sự nghiệp

Sự nghiệp biểu diễn

Thanh Tâm tốt nghiệp cấp học Trung cấp năm 1971 và tiếp tục học Đại học từ năm 1978 đến năm 1981, sau đó bà trở thành giảng viên chính quan trọng của chuyên ngành đàn bầu và là Trưởng khoa Âm nhạc truyền thống, Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Trong lần biểu diễn ở Liên hoan Sinh viên thế giới năm 1979 tại thành phố La Habana (Cuba), bà đã không thể xuống được sân khấu bởi khán giả yêu cầu chơi hết bài này đến bài khác. "Sách học đàn bầu", "Tiếng đàn bầu"……

Đàn bầu tại Việt Nam

Thanh Tâm từng tỏ ra lo lắng trước vấn đề đàn bầu "mất chủ quyền văn hóa" tại Việt Nam. Nữ nghệ sĩ đã đề xuất Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch nhanh chóng lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận đàn bầu là một giá trị văn hoá phi vật thể đại diện nhân loại của Việt Nam. Theo một số nghệ sĩ và nhà nghiên cứu văn hóa, trong đó có Tô Ngọc Thanh thì việc lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận cây đàn bầu là di sản văn hóa của Việt Nam là việc cấp thiết, bởi theo họ "càng để lâu càng mất chủ quyền với cây đàn bầu". Theo lời Thanh Tâm, tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) đã đưa đàn bầu vào dạy trong các trường phổ thông. Tại các buổi tọa đàm, hội thảo, những chuyên gia hàng đầu, am hiểu và gắn bó nhiều năm với đàn bầu, bà cùng NSND Nguyễn Tiến, NSND Hoàng Anh Tú, Đặng Hoành Loan… đã ra sức đưa những dẫn chứng, phân tích và lý giải chuyên sâu về cây đàn bầu tại Việt Nam. Bà phát biểu đàn bầu là một "nhạc cụ thuần Việt nhất", độc đáo nhất của người Việt Nam và cũng được coi là một trong số những cây đàn độc đáo của thế giới bởi cấu tạo của cây đàn rất đơn giản.

Thành tựu và danh hiệu

• Huy chương Vàng độc tấu đàn bầu Cuộc thi Âm nhạc và Múa dân gian tại Dijon (Pháp) năm 1993

Ảnh hưởng

Tiếng đàn bầu của Thanh Tâm đã trở thành niềm cảm hứng cho bài thơ "Cô Tâm" của tác giả Nguyễn Văn Tích.

Đời tư

Mối tình đầu của Thanh Tâm cũng chính là một người thầy dạy bà tên Chí. Khi đó người đàn ông này mới tốt nghiệp và chỉ hơn bà 3 tuổi.