✨Thủ hiến và Phó Thủ hiến Bắc Ireland

Thủ hiến và phó thủ hiến Bắc Ireland là người đứng đầu chính phủ của Bắc Ireland, lãnh đạo Chính phủ Bắc Ireland và quản lý Văn phòng điều hành. Hai chức vụ này có cùng quyền hạn, phó thủ hiến không phải là cấp phó của thủ hiến. Được thành lập theo Hiệp ước Thứ Sáu Tuần Thánh năm 1998, thủ hiến và phó thủ hiến ban đầu đứng chung liên danh do Nghị viện Bắc Ireland đề cử, bầu bằng hình thức biểu quyết liên cộng đồng theo nguyên tắc dân chủ hiệp thương. Sau Hiệp định St Andrews năm 2006, thủ hiến do đảng lớn nhất trong Nghị viện đề cử, phó thủ hiến do đảng lớn nhất của khối lớn thứ hai đề cử (khối liên hiệp, khối dân tộc chủ nghĩa hoặc khối thứ ba).

Lịch sử

liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Scottish_and_Northern_Ireland_Ministers.jpg|nhỏ|[[Alex Salmond (phải) hội kiến Ian Paisley (giữa) và Martin McGuinness (trái) vào năm 2008.]] Ngày 4 tháng 3 năm 2008, Thủ hiến Paisley tuyên bố sẽ từ chức. Phó lãnh đạo Đảng Liên hiệp Dân chủ Peter Robinson được Đảng Liên minh Dân chủ bầu làm lãnh đạo vào ngày 17 tháng 4 năm 2008 và trở thành thủ hiến vào ngày 5 tháng 6 năm 2008. Arlene Foster kế nhiệm Peter Robinson làm lãnh đạo Đảng Liên hiệp Dân chủ vào ngày 18 tháng 12 năm 2015 và được bầu làm thủ hiến vào ngày 11 tháng 1 năm 2016.

Từ ngày 12 tháng 2 năm 2000 đến ngày 30 tháng 5 năm 2000 và từ ngày 15 tháng 10 năm 2002 đến ngày 8 tháng 5 năm 2007, Chính phủ Bắc Ireland bị đình chỉ. Trong thời gian đình chỉ, quốc vụ khanh phụ trách Bắc Ireland thực hiện nhiệm vụ của thủ hiến và phó thủ hiến. Ngoài ra, Chính phủ Bắc Ireland cũng bị đình chỉ 24 giờ vào ngày 11 tháng 8 năm 2001 và ngày 22 tháng 9 năm 2001 để cho hai khối liên hiệp và dân tộc chủ nghĩa tiếp tục đàm phán. Gần đây nhất, Chính phủ Bắc Ireland bị đình chỉ từ ngày 10 tháng 1 năm 2017 đến ngày 10 tháng 1 năm 2020.

Bầu cử

Luật Bắc Ireland năm 1998 ban đầu quy định thủ hiến và phó thủ hiến đứng chung liên danh do Nghị viện bầu thông qua biểu quyết liên cộng đồng. Hình thức biểu quyết liên cộng đồng nhằm mục đích khuyến khích hai khối liên hiệp và dân tộc chủ nghĩa chính hợp tác bằng cách đảm bảo quyền đại diện của hai khối trong chính phủ. Trong một cuộc biểu quyết liên cộng đồng, các nghị sĩ được chỉ định là thuộc khối liên hiệp, khối dân tộc chủ nghĩa hoặc khối thứ ba.

Người được đề cử làm thủ hiến và phó thủ hiến phải có sự ủng hộ của:

• Ít nhất quá nửa số nghị sĩ tham gia biểu quyết;
• Ít nhất quá nửa số nghị sĩ thuộc khối liên hiệp; và
• Ít nhất quá nửa số nghị sĩ thuộc khối dân tộc chủ nghĩa.

Sau Hiệp định St Andrews vào năm 2006, quy trình bầu thủ hiến và phó thủ hiến như sau:

Nhiệm vụ và quyền hạn

Thủ hiến và phó thủ hiến cùng thực hiện quyền hành pháp và quyết định theo chế độ tập thể. Tuy nhiên, thủ hiến là người đầu tiên đón tiếp các vị khách chính thức đến Bắc Ireland giống như thủ hiến Scotland và thủ hiến Wales. Thủ hiến và phó thủ hiến có nhiệm vụ đồng chủ trì phiên họp của Chính phủ Bắc Ireland, phối hợp hoạt động của Chính phủ và thay mặt Bắc Ireland về đối ngoại.

Thủ hiến và phó thủ hiến quyết định chương trình phiên họp Chính phủ và có thể yêu cầu Chính phủ xem xét "các vấn đề quan trọng hoặc gây tranh cãi".

Thủ hiến và phó thủ hiến phụ trách những lĩnh vực sau đây:

• Chính sách kinh tế;
• Bình đẳng trước pháp luật;
• Các vấn đề Liên minh châu Âu;
• Nhân quyền;
• Bộ máy nhà nước;
• Chính sách tuyển dụng công chức, viên chức;
• Tiêu chuẩn đạo đức công vụ.

Hai thứ trưởng giúp thủ hiến và phó thủ hiến thực hiện nhiệm vụ của Văn phòng điều hành và chịu trách nhiệm tập thể trước thủ hiến và phó thủ hiến. Thứ trưởng đương nhiệm là Aisling Reilly (Sinn Féin) và Pam Cameron (Đảng Liên hiệp Dân chủ).

Khuyết

Thủ hiến hoặc phó thủ hiến có thể phân công một bộ trưởng Chính phủ Bắc Ireland giữ quyền thủ hiến, phó thủ hiến trong trường hợp khuyết chức vụ trong thời hạn tối đa là đến sáu tuần.

Danh sách thủ hiến và phó thủ hiến Bắc Ireland

Đảng

Trực thuộc trung ương

Trong thời gian đình chỉ Chính phủ Bắc Ireland, quốc vụ khanh phụ trách Bắc Ireland đảm nhiệm trách nhiệm của thủ hiến và phó thủ hiến.

Dòng thời gian

Thủ hiến

Phó Thủ hiến