✨Trương Hiếu Trung

Trương Hiếu Trung (chữ Hán: 張孝忠, bính âm: Zhang Xiaozhong, 730 - 30 tháng 4 năm 791, nguyên tên là Trương A Lao (張阿勞), thụy hiệu Thượng Cốc Trinh Vũ vương (上谷貞武王), là tiết độ sứ Nghĩa Vũ dưới thời nhà Đường trong lịch sử Trung Quốc. Ông nguyên là người tộc Hề, từng phục vụ dưới quyền Tiết độ sứ Thành Đức là Lý Bảo Thần. Sau khi Bảo Thần chết, con là Lý Duy Nhạc chống lại triều đình; Trương Hiếu Trung theo lời khuyên của quyền Tiết độ sứ Lư Long Chu Thao, đem đất quản lý của mình là Dịch châu theo về triều đình nhà Đường, được ban chức Tiết độ sứ Dịch Định Thương (về sau đổi là tiết độ sứ Nghĩa Vũ). Trấn của ông nằm giữa Hà Bắc tam trấn, do đó trở thành một phên giậu vững chắc cho chính quyền trung ương ở Hà Bắc. Ông qua đời vào năm 791, ngôi Tiết độ sứ được truyền cho con trai trưởng Trương Mậu Chiêu.

Thân thế và thời trẻ

Trương A Lao chào đời năm Khai Nguyên thứ 18 thời Đường Huyền Tông (712 - 756). Ông nguyên là người dân tộc Hề, ông bốn đời là Tĩnh, ông nội là Tốn; giữ chức tù trưởng bộ lạc Đại Ất Thất Hoại; cha là Trương Mật vào giữa những năm Khai Nguyên đem người trong bộ lạc theo về với nhà Đường, giữ chức Hồng Lư khanh; về sau do Hiếu Trung được trọng vọng nên truy phong Thượng thư bộ Hộ.

Trương A Lao hình thể to lớn, cao hơn 6 thước, tính khí ngoan cường, dũng cảm, khoan hòa và có hiếu với cha mẹ. Ông cùng với Một Nặc Hàn (về sau là Vương Vũ Tuấn) được đánh giá là những binh sĩ nổi tiếng khắp vùng Yên, Triệu. Trương Hiếu Trung cùng các tướng như Điền Thừa Tự, Trương Trung Chí được tin tưởng, cho làm tiên phong, tham gia ngay từ những trận chiến đầu tiên. Ông phục vụ chính quyền Đại Yên qua bốn đời hoàng đế An Lộc Sơn, An Khánh Tự, Sử Tư Minh, Sử Triều Nghĩa. Khi Sử Triều Nghĩa bị nhà Đường đánh bại năm 763, Trương Trung Chí ở Hằng châu xin theo về nhà Đường, được chấp thuận và nhận chức Tiết độ sứ Thành Đức, đổi tên là Lý Bảo Thần. Trương A Lao trở thành một tướng dưới quyền Lý Bảo Thần. Ông ở Dịch châu hơn 10 năm, ân uy tỏ rõ, nhiều người kính phục.

Năm 775, nhân việc Tiết độ sứ Ngụy Bác đem quân chiếm đất Tương, Vệ thuộc trấn Chiêu Nghĩa; triều đình dự định đem quân thảo phạt. Lý Bảo Thần vốn mang hận vì Điền Thừa Tự giết em mình là Lý Bảo Chánh, nên cùng Tiết độ sứ Tri Thanh Lý Chánh Kỉ xin triều đình vua Đường Đại Tông (762 - 779) đem quân thảo phạt. Điền Thừa Tự đem quân xâm phạm Ký châu, Lý Bảo Thần sai ông đem quân chống giữ. Thừa Tự thấy ông trên thành Ký châu, quân ngũ chỉnh tề, than rằng: Trương A Lao ở tại đây thì Ký châu không thể mưu tính được rồi, sau đó thì lui quân. Về sau được tiến cử làm Thái tử tân khách, kiêm Ngự sử trung thừa, tước Phạm Dương quận vương.

Những năm cuối đời, Lý Bảo Thần ra sức củng cố thế lực, xây dựng chính quyền bán độc lập với nhà Đường; còn dự định cho con trai mình là Lý Duy Nhạc kế tục chức Tiết độ sứ. Thấy Duy Nhạc tuổi nhỏ yếu đuối, sợ con bị các tướng dưới quyền nổi dậy chống lại nên Bảo Thần tìm cách giết hết những tướng có thế lực, như thứ sử Định châu Trương Nam Dung, Thứ sử Triệu châu Trương Bành Lão... Lại sai sứ triệu Hiếu Trung đến Hằng châu, ông lo sợ bị giết nên cáo bệnh không đến. Bảo Thần sai em Hiếu Trung là Hiếu Tiết đến dụ bảo. Ông nói: :Chư tướng không có tội trạng gì mà liên tiếp bị giết. Hiếu Trung sợ chết nên chẳng dám đến, nhưng cũng không muốn làm phản...

Hiếu Tiết khóc nói: Anh không đi, tôi về trấn thì sẽ bị giết mất. Trương Hiếu Trung đáp rằng nếu đi thì hai anh em đều phải chết cả, còn nếu không đi thì Bảo Thần sẽ sợ thế lực của mình ở ngoài, không dám giết Hiếu Tiết. Quả nhiên dự đoán của ông là đúng.

Đầu hàng nhà Đường

Năm 781, Lý Bảo Thần trúng độc qua đời, con là Lý Duy Nhạc giấu không phát tang, tự lập làm lưu hậu ở Thành Đức; nhưng triều đình nhà Đường không đồng ý công nhận cùng chống triều đình, sử gọi là loạn tứ trấn. Triều đình nhà Đường cử Chu Thao ở Lư Long đem quân tấn công các trấn phản loạn. Thao dẫn quân tấn công Thành Đức từ phía bắc. Khi quân Yên đến Dịch châu, Trương Hiếu Trung sai quân ra chống cự quyết liệt, cầm chân Chu Thao một thời gian. Thấy khó thắng được, Thao sai phán quan Thái Hùng tới thuyết phục ông đầu hàng, cuối cùng ông đồng ý, sai Nha quan đi cùng Hùng về báo với Thao, và cử Dịch châu lục sự tham quân Đổng Chấn nhập triều dâng biểu hàng phục. Đường Đức Tông (779 - 805) bằng lòng, gia phong ông là Kiểm giáo công bộ thượng thư, Thứ sử Hằng châu kiêm Ngự sử đại phu, Thành Đức quân tiết độ sứ, thực phong 200 hộ, lệnh cùng hợp binh với Thao đánh Duy Nhạc, hứa sau khi việc thành sẽ giao cho ông cai trị đất Triệu. Sau sự việc này, Lý Duy Nhạc liền cho giết em trai ông là Hiếu Nghĩa cùng ba con gái của Hiếu Trung đang ở Hằng châu

Trong loạn tứ trấn

Liên quân của ông và Chu Thao đánh bại quân Thành Đức nhiều trận, đến mùa xuân năm 782 thì hạ được Thúc Lộc (thuộc Thạch Gia Trang) rồi đánh sang Thâm châu. Các tướng dưới quyền đều lấy làm lạ; Hiếu Trung nói.

Quân triều đình bị tiết độ sứ làm phản ở Hoài Tây Lý Hi Liệt bao vây tại Tương Thành. Trước tình hình đó, Đường Đức Tông triệu tiết độ sứ Kinh Nguyên là Diêu Lệnh Ngôn tới cứu. Ngày 2 tháng 11 năm 783, Diêu Lệnh Ngôn dẫn 5000 quân Kinh Nguyên đến Trường An, nhưng do bị tiếp đãi sơ sài, tướng sĩ Kinh Nguyên đều tức giận, cùng cùng nhau tấn công vào cung. Vua hoảng sợ, vội triệu quân cấm vệ đến hộ giá nhưng không có ai đến cả, bất đắc dĩ phải bỏ Trường An, chạy về Phụng Thiên. Quân Kinh Nguyên cướp phá hoàng cung, đón anh Chu Thao là Chu Thử vào cung tôn làm chủ. Chu Thử tự xưng là hoàng đế nước Đại Tần (sau cải là Đại Hán), cải nguyên Ứng Thiên, chính thức ra mặt phản lại nhà Đường.

Lý Thịnh lúc này đã khỏi bệnh muốn ngay lập tức đem quân về Phụng Thiên cứu giá. Trương Hiếu Trung cho rằng mình đang ở tình thế lưỡng đầu thọ địch, muốn giữ Lý Thịnh ở lại giúp đỡ, không cho Thịnh đến Phụng Thiên. Thịnh bèn tìm cách mua chuộc thân tín của Hiếu Trung bằng vàng bạc và nhờ Lý Bằng nói giúp, cuối cùng ông mới đồng ý cho Lý Thịnh rời Nghĩa Vũ, lại lệnh Dương Quốc Vinh đem 600 quân hỗ trợ triều đình. Mùa thu năm 784, Chu Thử bị diệt, bốn trấn xưng vương phải xin hàng phục, Nhà Vua xét công ban thưởng, gia phong Đồng trung thư môn hạ bình chương sự. Khi đó tướng Trình Nhật Hoa trấn giữ Thương châu được triều đình thăng làm Hoành Hải tiết độ sứ, khiến cho lãnh thổ Nghĩa Vũ thu hẹp chỉ còn hai châu Dịch, Định.

Cai trị Nghĩa Vũ và qua đời

Năm 786, Hà Bắc đại hạn, lương thực khan hiếm, gạo lên tới 1500 lạng một đấu khiến dân tình xơ xác, thây người chết đói chất đầy đường. Trương Hiếu Trung liền cắt phần ăn của mình, hằng ngày chỉ ăn đậu phụ để thực hành tiết kiệm, dân chúng khâm phục, coi ông là hiền tướng.

Năm 787, Trương Hiếu Trung được thêm chức Kiểm giáo tư không. Đường Đức Tông còn đem con gái là Nghĩa Chương công chúa gả cho con trai ông là Trương Mậu Tông. Hiếu Trung sai em gái của phu nhân là Cốc thị vào triều, được đón tiếp long trọng, bắt giữ nhiều người dân và gia súc. Đức Tông hạ chiếu trách móc, ông bèn cho lui quân sau 10 ngày. Sau sự kiện này, ông bị tước chức Đồng bình chương sự.

Năm 791, Trương Hiếu Trung qua đời, hưởng thọ 62 tuổi. Vua Đường phế triều ba ngày, truy tặng ông là Thượng Cốc vương, Thái phó, sau tặng Ngụy châu đại đô đốc, hàm Thái sư, thụy hiệu là Trinh Vũ. Ngôi Tiết độ sứ được truyền cho người con trai trưởng là Trương Thăng Vân, sau đổi tên thành Trương Mậu Chiêu.