Tượng Phật Ngọc (ảnh chụp tại chùa Hoằng Pháp, Thành phố Hồ Chí Minh)

Phật Ngọc Cho Hòa Bình Thế giới (gọi tắt là Phật Ngọc), là một pho tượng Phật làm bằng ngọc có nguồn gốc Canada và được các nghệ nhân người Thái Lan hoàn thiện. Cao 2.7m, pho tượng có nền cao 1.4m, nặng tổng cộng 4 tấn và có giá trị trên 5 triệu AUD. Pho tượng này được chế tác cho Great Stupa of Universal Compassion, Bendigo, Victoria, Australia.

Nguồn gốc

Vào năm 2000, tại vùng Bắc Vancouver Canada, Công ty Jade West Resources đã tìm thấy một khối ngọc thạch nephrite, được đánh giá là lớn và đẹp chưa từng thấy từ trước cho đến nay. Khối ngọc nặng khoảng 18 tấn, rất ít tì vết và có màu xanh lá cây tươi đã làm ngạc nhiên giới nghiên cứu và kinh doanh đá quý thế giới. Họ đã đặt tên khối ngọc đặc biệt này là Polar pride, có nghĩa là "Niềm kiêu hãnh của Địa cực". Các nhà nghiên cứu ngọc học cho biết, đây là loại ngọc bán quý có tên là ngọc thạch Canada (Canadian nephrite), là một trong 2 họ ngọc thuộc nhóm Jade, có chất lượng rất tốt có thể làm đồ trang sức...

Được Lạt-ma Zopa Rinpoche khuyến khích, ông Ian Green, một phật tử ở Bendigo, bang Victoria, Úc đã thực hiện ý tưởng chế tác tượng Phật Ngọc. Sau khi trúng thầu với giá mua hơn 1,5 triệu USD, ông Ian Green đã đưa khối ngọc "Polar pride" này từ cảng Vancouver (Canada) về đến thủ đô Bangkok (Thái Lan) để tìm nơi chế tác.

Trong năm 2007, dựa theo khuôn mẫu của tượng Phật Thích-ca Mâu-ni được tôn thờ bên trong Bảo Tháp Đại Giác Ngộ (Mahabodhi Stupa) ở Bồ Đề Đạo Tràng (Ấn Độ), Lạt Ma Rinpoche và các nhà nghiên cứu mỹ thuật, đứng đầu là Jonathon Partridge ở Úc, đã phác thảo, điều chỉnh nhiều lần mô hình pho tượng sẽ điêu khắc nhằm thể hiện hình mẫu Đức Phật đẹp và uy nghiêm.

Đến đầu năm 2008, những nghệ nhân điêu khắc Thái Lan thuộc công ty Jade Thongtawee (Chieng Mai) đã được chọn để điêu khắc tác phẩm bằng ngọc này. Họ bắt đầu thực hiện theo mô hình Đức Phật đã được tuyển chọn. Sau nhiều tháng, pho tượng Phật Ngọc đã hoàn tất vào cuối tháng 12 năm 2008. Nhóm kỹ thuật người Úc và ông Ian Green đã quyết định xẻ lấy phần ngọc đẹp nhất trong toàn khối, nặng khoảng 04 tấn, để điêu khắc thành kim thân Đức Phật.

Pho tượng Phật Ngọc hoàn thiện cao 2,54m, ngang 1,77m, nơi dày nhất khoảng 1m (gồm 5 phần ghép lại là: kim thân, nhục kế, hào quang, tòa sen, bình bát). Tại Thái Lan, sau khi các nghi lễ chú nguyện được tổ chức, pho tượng ngọc chính thức được đặt tên là Phật Ngọc Cho Hòa Bình Thế giới (Gem Buddha for Universal peace).

Cuối năm 2008, Trung tâm Phật giáo Atisha (Úc) với sự hợp tác của các đạo tràng ở nhiều nước đã khởi xướng sẽ cung nghinh Phật Ngọc chu du triển lãm tại nhiều quốc gia trên thế giới, với niềm tin tưởng Phật ngọc sẽ đem đến sự an bình cho thế giới.

Nghệ thuật tạo hình

Việc cưa xẻ đục chạm khối ngọc lớn là việc làm kỳ công phức tạp do độ cứng của ngọc thạch nephrite ngang với thép và vì quá đắt tiền nên không thể để một chút sơ sẩy nào làm hỏng khối ngọc. Các tay thợ người Thái Lan đã làm việc rất bền bỉ, kiên nhẫn sử dụng các loại thiết bị và lưỡi cưa kim cương suốt nhiều tháng mới có thể làm ra một bức phác thảo tượng.

Mỗi chi tiết mỹ thuật chạm khắc phải thể hiện được sức diệu dụng và thần sắc của Đức Phật (phần lộ ra bên ngoài) đúng với mô tả về 32 tướng tuyệt hảo trong kinh Bát-nhã-ba-la-mật-đa.

Qua nhiều ngày tháng, pho tượng ngọc Phật Thích-ca Mâu-ni đã hoàn tất. Pho tượng Đức Phật bằng ngọc ngồi thiền trên tòa sen trong tư thế padmasana nghĩa là Liên hoa tọa, thần thái đầy từ bi. Riêng hai bàn tay tượng được tạo hình mỹ thuật với tay phải (thòng xuống chấm đất), các ngón tay sít sao úp vào phía trong gần đầu gối bên phải. Bàn tay trái (ngửa ra với các ngón hơi cong lên) đặt giữa hai đùi. Thủ ấn này gọi là Xúc địa ấn (sa. bhūmisparśa-mudrā) - theo nghĩa đen là "thủ ấn chạm mặt đất" (tiếng Sanskrit: Bhumisparsa Mudra).

Theo truyền thuyết, khi Đức Phật Thích-ca Mâu-ni thành đạo thì thiên ma kéo đến quấy nhiễu. Phật đã dùng Xúc địa ấn để ấn lên mặt đất khiến vị Địa thần dưới lòng đất vọt lên. Ác ma và quỷ thần trông thấy liền sợ hãi tan biến. Bởi vậy Xúc địa ấn còn có nghĩa là ấn hàng ma phục quỷ. Ấn này biểu thị công năng khuất phục, làm cho các thế lực độc ác ma quái phải quy hàng.

Ngoài ra, cùng với tượng là 2 vòng hào quang đường kính khoảng 1m được thiết kế mỹ thuật. Một vòng màu xanh bằng ngọc thạch nephrite, vòng còn lại cũng là nephrite mạ màu vàng bên ngoài, và tùy nơi mà thay đổi hào quang cho Phật Ngọc.

Một tạo hình mĩ thuật quan trọng khác cũng được tạo rời gọi là phần thể hiện tướng nhục kế. Tướng này lộ ra phần thịt (nhục) nổi cao lên như búi tóc (kế), được kinh Đại Bát-nhã-ba-la-mật-đa mô tả "cao và rộng như vòm trời", còn theo kinh Quán Vô Lượng Thọ thì: "Nhục kế trên đỉnh đầu của Phật đẹp như hoa, trên đỉnh ấy có một bình báu chứa các loại ánh sáng màu xanh trắng đỏ vàng mềm mại, nhu nhuyến và có diệu dụng thấm đến trái tim của mọi sinh linh, kể cả cỏ cây và đất đá vô tình". Để tạo hình nhục kế, các nghệ nhân đã lấy một khối ngọc nhỏ, cẩn trọng điêu khắc tinh tế để thành một búi tóc riêng ngoài tượng. Nhục kế này được trân trọng đặt lên đỉnh đầu tượng Phật Ngọc trước giờ chiêm bái.

Mục đích triển lãm

Theo một bài viết trên báo Giác Ngộ, thì: Mục đích của việc triển lãm tượng Phật Ngọc & Xá lợi Phật là tạo cơ duyên cho nhiều người (không phân biệt tôn giáo) đến chiêm bái và đảnh lễ, để cùng cầu nguyện Phật Ngọc và Xá lợi Phật sẽ đem lại hòa bình cho thế giới, bình an cho các mối quan hệ, bình yên cho gia đình và bè bạn, bình an trong công sở, và sự thanh thản trong tâm hồn. Đặc biệt là trong thời điểm mà thế giới đang bị bao vây bởi những bóng đen của chiến tranh và thiên tai.

Đến Việt Nam

thumb|right|Tượng Phật Ngọc tại [[chùa Hoằng Phúc, Lệ Thủy, Quảng Bình từ ngày 27 tháng 3 đến ngày 5 tháng 4 năm 2016]] Sau gần nửa tháng vận chuyển bằng đường biển từ Bangkok (Thái Lan), Phật Ngọc đã đến cảng Tiên Sa (TP. Đà Nẵng). Đúng 17 giờ ngày 9 tháng 3 năm 2009, tại chùa Quan Thế Âm vùng Ngũ Hành Sơn thuộc thành phố Đà Nẵng, Phật Ngọc đã được trưng bày cho đông đảo người dân đến chiêm bái và đảnh lễ, mở đầu cho hành trình xuyên Việt chu du triển lãm tượng Phật Ngọc ở Việt Nam:

• Từ ngày 13-15 tháng 3 năm 2009: Chùa Quán Thế Âm (Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng).
• Từ ngày 21-26 tháng 3: Chùa Đại Tùng Lâm (Bà Rịa Vũng Tàu).
• Từ ngày 29 tháng 3 – 5 tháng 4: Chùa Phổ Quang (Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh).
• Từ ngày 7–24 tháng 4: Chùa Hoằng Pháp (Hóc Môn, Thành phố Hồ Chí Minh).
• Từ ngày 1–10 tháng 5: Chùa Vạn An (Châu Thành, Đồng Tháp).
• Từ ngày 17-22 tháng 5: Chùa Phật Tích, huyện Tiên Du, Tỉnh Bắc Ninh Sau khi kết thúc chương trình triển lãm ở Việt Nam, Phật Ngọc này sẽ được thỉnh đến triển lãm ở các thành phố lớn của Úc Đại Lợi như Brisbane, Sydney, Perth, Adelaide và Melbourne, trước khi đến Đài Loan, Tân Tây Lan và Hoa Kỳ.

Tại Úc

Từ ngày 19-23 tháng 6 năm 2009: Reddacliff Place (Brisbane Square) 266 George St, Brisbane QLD 4000, Australia

Từ ngày 24 tháng 6 - 5 tháng 7: Wat Thai Buddharam 1 Paradise Road, Forestdale QLD 4118, Australia

Từ ngày 10 tháng 7 - 9 tháng 8: Chinese Gardens - Darling Harbour Sydney, Australia

Từ ngày 7-16 tháng 8: Van An Temple, 215-223 Redmayne Road, Horsley Park NSW 2175, Australia

Từ ngày 22 tháng 8 - 20 tháng 9: Thiền Viện Minh Quang 30-32 Chadderton Street, Canley Vale NSW 2166, Australia

Từ ngày 3-18 tháng 10: Chùa Pháp Hoa 20 Butler Avenue, Pennington SA 5013, Australia

Từ ngày 30 tháng 10 - 15 tháng 11: Venue TBC, Perth, Australia

Từ ngày 1-2 tháng 12: Sydney Entertainment Centre, 35 Harbour Street, Haymarket, NSW 2000, Australia Jade Buddha on stage with His Holiness the 14th Dalai Lama (and consecration) during teachings.

Từ ngày 5-20 tháng 12: Tu Viện Quảng Đức 105 Lynch Road, Fawkner VIC 3060, Australia

Từ ngày 23 tháng 12 - 3 tháng 1 năm 2010: Chùa Quang Minh 18 Burke Street, Braybrook, VIC 3019, Australia

Đến Hoa Kỳ & Canada 2010-2011

Năm 2010

Từ ngày 7-16 tháng 2 năm 2010: Tu Viện Pháp Vương, 715 Vista Avenue, Escondido, CA 92026, USA

Từ ngày 21-28 tháng 2: Chùa Bảo Ân, 5788 N. Apopka Vineland Road, Orlando, Florida 32818, USA

Từ ngày 5-14 tháng 3: Pháp Viện Minh Đăng Quang 5607 Town N. Country Boulevard, Tampa, Florida 33615, USA

Từ ngày 26 tháng 3 - 4 tháng 4: Chùa Việt Nam 10002 Synott Road, Sugar Land, Texas 77478, USA

Từ ngày 9-18 tháng 4: Wat Buddharangsi of Miami 15200 SW 240th Street, Homestead, Florida 33032, USA

Từ ngày 24 tháng 4 - 3 tháng 5: Tu Viện Quan Âm 3500 S. Goodlett Road, Memphis, Tennessee 38118, USA

Từ ngày 9-16 tháng 5: Chùa Liên Hoa 6510 Lake Drive, Charlotte, North Carolina 28215, USA

Từ ngày 22 tháng 5 - 5 tháng 6: Chùa Linh Sơn 16 Ruthven Avenue, Worcester, Massachusetts 01606, USA

Từ ngày 12-20 tháng 6: Chùa Pháp Vân 420 Traders Boulevard, East Mississauga, Ontario L4Z1W7, Canada

Từ ngày 26 tháng 6 - 17 tháng 7: Tu Viện Tường Vân 2101 James Madison Highway, Haymarket, Virginia 20169, USA

Từ ngày 24 tháng 7 - 1 tháng 8: Tu Viện Tây Thiên 58012 Range Road 270, Westlock County, Alberta T0G0H0, Canada

Từ ngày 6-15 tháng 8: Tu Viện Hoa Nghiêm, 2623 272 Street, Aldergrove, British Columbia V4W3N6, Canada

Từ ngày 21–29 tháng 8: Chùa Cổ Lâm 3503 S. Graham Street, Seattle, Washington 98118, USA

Từ ngày 4-12 tháng 9: Tịnh Xá Ngọc Sơn 8318 SE Harney Street, Portland, Oregon 97266, USA

Từ ngày 17 tháng 9 - 1 tháng 10: Peace Hall (Hosted by Tịnh Xá Ngọc Hòa) 1980 Senter Road, San Jose, California 95112, USA

Từ ngày 3-17 tháng 10: Chùa Kim Quang 3119 Alta Arden Expressway, Sacramento, CA 95825, USA

Từ ngày 22-31 tháng 10: Chùa Bát Nhã 803 S. Sullivan Street, Santa Ana, California 92704, USA

Từ ngày 5-15 tháng 11: Mắt Thương Nhìn Đời, Compassionate Eyes Inc. 7641 Talbert Avenue, Huntington Beach, California 92648, USA

Từ ngày 27-28 tháng 11: Hawaii Convention Center (HCC), 1801 Kalākaua Avenue, Honolulu, Hawaii 96815, USA

Năm 2011

Từ ngày 18 tháng 12 - 2 tháng 1 năm 2011: Orleans Arena (Hosted by Tu Viện Tịnh Độ) E Parking Lot 4500 W. Tropicana Avenue, Las Vegas, Nevada 89103, USA

Từ ngày 8-23 tháng 1: Tu Viện Minh Đăng Quang, 14634 Bellaire Boulevard, Houston, Texas 77083, USA

Từ ngày 29 tháng 1 - 6 tháng 2: California Center for the Arts, 340 N. Escondido Boulevard, Escondido, California 92025, USA

Từ ngày 12-27 tháng 2: Tu Viện An Lạc 901 S. Saticoy Avenue, Ventura, California 93004, USA

Từ ngày 5-13 tháng 3: Như Lai Thiền Tự, 2421 W. Glenrosa Avenue, Phoenix, Arizona 85015, USA

Từ ngày 19-27 tháng 3: Tu Viện Kim Cang 4771 Browns Mill Road, Lithonia, Georgia 30038, USA

Từ ngày 2-10 tháng 4: Tu Viện Liên Hoa, 1731 Stumpf Boulevard, Gretna, LA 70056, USA

Từ ngày 13-19 tháng 4: Chùa Pháp Hoa 4706 N. Arkansas Avenue, Wichita, Kansas 67204, USA

Từ ngày 23-30 tháng 4: Chùa Trúc Lâm 1521 W. Wilson Avenue, Chicago, Illinois 60640, USA

Từ ngày 4-8 tháng 5: Thiền Viện Minh Đăng Quang, 208 S. Allentown Road, Telford, Pennsylvania 18969, USA

Đến châu Âu

Từ ngày 4-12 tháng 6 năm 2011: Chùa Phật Huệ Hanauer Landstrasse 443, 60314 Frankfurt am Main, Germany

Từ ngày 18-26 tháng 6: Chùa Viên Giác Karlsruher Strasse 6, 30519 Hannover, Germany

Từ ngày 2-10 tháng 7: Linh Thuu Nun Temple, Heidereuter Str. 30, 13597 Berlin, Germany

Từ ngày 16-24 tháng 7: Lien Tri Nun Temple, Kamenzer Str. 1, 04347 Leipzig, Germany

Từ ngày 4-7 tháng 8: Khuong Viet Temple, Trondheimsvegen. 205, 2050 Jessheim, Norway

Từ ngày 13-21 tháng 8: Chùa Phật Quang, Nedre Hjallbogardet 12, 424 34 Angered (Gothenburg), Sweden

Từ ngày 17 tháng 9 - 9 tháng 10: The European Patriarcal Minh Dang Quang Meditation Center, Paris, France

Năm 2016

• Từ ngày 27 tháng 3 đến ngày 5 tháng 4 năm 2016, tại chùa Hoằng Phúc, Lệ Thủy, Quảng Bình
• Từ ngày 08 tháng 04 đến 20 tháng 04 năm 2016, chùa Hồng Phúc, Kiến An, thành phố Hải Phòng
• Từ ngày 04 tháng 06 đến 19 tháng 06 năm 2016 tại chùa Nam Hải - Tp. Đà Nẵng
• Từ ngày 23 tháng 8 đến ngày 6 tháng 9 năm 2016 Tại chùa Dâu Thuận thành Bắc Ninh